Anadolu Medeniyetleri!!

ANADOLU MEDENİYETLERİ:

*Anadolu’da yontma taş dönemini aydınlatan ilk kalıntılar Antalya’da Karain ve Beldibi mağaralarında bulunmuştur.

*Cilalıtaş dönemini aydınlatan eserlere ise Konya-Çatalhöyük, Burdur-Hacılarda rastlanır.

*Önemli yerleşim yerleri olarak Kayseri –Kültepe, Çanakkale-Truva, Yozgat-Alişar sayılabilir.



HİTİTLER (ETİLER) :

*Anadolu medeniyetinin temelini oluştururlar.

*M.Ö. 2 bin yılında Anadolu’da Kızılırmak çevresine yerleşmişlerdir.

*Şehir devletlerinden merkezi krallığa geçmişlerdir.

*Merkez Hattuşaş’tır. (Çorum – Boğazköy).

*Hükümdarlar rahip-kral özelliği gösterirler.

*Tavananna denilen kraliçe yönetimde etkilidir.

*Soylulardan oluşan “Pankuş Meclisi” önemli kararların alınmasında etkilidir. (Meşrutiyet rejiminin ilk örneği.)

*Çok tanrılı din vardır. Bu dönemde Anadolu’ya “Bin tanrı ili” denir. Ahiret inançları zayıftır.

*Aile hukuku gelişmiştir. (Medeni hukukun temelini atmışlar.)

*Çivi ve resim yazılarını kullanmışlardır. (Anadolu’da tarihi çağlar Asurlar’ın yazıyı geliştirmesiyle başlar.)

*Frigyalılar tarafından yıkılmışlardır.

*Anadolu’da demir çağını başlatmışlardır.

*Yıllıklar (Anal) tutmaları ile tarih yazıcılığını başlatmışlardır.

*İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları önemli eserlerindendir.



FRİGYALILAR

*Merkez Gordion’dur. (Ankara – Polatlı) Bir iç batı Anadolu medeniyetidir.

*Tarım çok önemli olduğu için tarıma dayalı cezalar çok ağırdır.

*Kuyumculuk, önemli ticaret yolları üzerinde olmaları nedeniyle gelişmiştir.

*Müzik, kaya mimarisi ve dokuma alanlarında ilerlemişlerdir. (Tapates adıyla bilinen halı ve kilimler)

*Kimmerler son vermiştir.

*Kibele tapınakları, Midas’ın mezarı önemli eserleridir.



URARTULAR:

*Başkent Tuşpa (Van)’dır.

*Tarım ve hayvancılık gelişmiştir. (Su kanalları yapmışlardır.)

*İlk barajları yapmışlardır.

*Ahiret inancı vardır.

*-Madencilik gelişmiştir.

*-Ev şeklinde mezarlar vardır.

*Medler ortadan kaldırmıştır.



LİDYALILAR:

*Sard merkezli bir Batı Anadolu medeniyetidir.

*Kral Yolu denilen Efes – Ninova arasındaki ticaret yolu, Doğu – Batı arasında ticaretin ve kültürel etkileşimin hızlanmasını sağlamıştır.

*İlk parayı kullanan Lidyalılar’dır. (M.Ö.) 700

*Paralı askerleri vardır. Orduya önem vermemeleri çabuk yıkılmalarında etkilidir.



İYONYALILAR (AKALAR) :

*Akalar tarafından M.Ö. 1200’de Batı Anadolu’da oluşturulan bir medeniyettir.

*-Şehir devletleri halinde yaşamışlardır. (İzmir, Efes, Milet, Foça)

*Ticaret yollarının bitiş noktasında bulunmaları, tarım ve deniz ticareti sayesinde zenginleşmeleri sonucunda kültürel ve bilim yönüyle Anadolu medeniyetlerinin en gelişmişini oluşturmuşlardır.

*Koloniler kurmuşlar ve kolonilerine yerleşme amacıyla gitmişlerdir.

*Şehir devletleri halinde yaşamaları, bilim adamlarının yetişmesine uygun özgür düşünce ortamına zemin hazırlamıştır.

*Tıpta Hipokrat, tarihte Heredot, felsefede Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim adamları yetişmiştir.

*İnsan şeklinde düşündükleri çok tanrılı din anlayışı vardır.

*Persler tarafından İyonyalılara son verilmiştir.

*Mimaride İyon nizamını geliştirmişlerdir. (Örnek: Efes harabeleri)



EGE MEDENİYETLERİ



GİRİT MEDENİYETİ:

*Ege medeniyetlerinin temelini oluşturmuşlardır.

*İlk denizciler Giritliler’dir.

*Mimaride gelişmişler, çok katlı saraylar yapmışlardır. (Knossos).

*M.Ö. 1400’lerde Aka (Miken), M.Ö. 1200’de Dor istilasına uğramışlardır.



MİKEN MEDENİYETİ

*M.Ö. 2000’de Akalar tarafından kurulmuştur.

*Savaşçı bir toplumdur.

*Mora yarımadası, Yunanistan, Girit ve Kıbrıs’ı işgal etmişlerdir.

*Deniz ticaretinde gelişmişlerdir.

*Kuyu mezarları önemli eserleridir.

*Boğazların hâkimiyeti için Truvalılarla yaptıkları savaşlar (Truva Savaşları) meşhurdur.



YUNAN MEDENİYETİ:

*M.Ö. 1200 yılında Dorlar tarafından kurulmuştur.

*-“ Polis” denilen şehir devletleri halinde yaşamışlardır.

*Atina, Tebai, Korint, Sparta, Larissa gibi şehir devletleri vardır.

*Polislerin başında “Tiran” denilen krallar vardır.

*Denizcilikte ilerlemişler ve kolonicilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır. (Yerleşme amacıyla gitmişlerdir.)

*Başta Zeus olmak üzere Olympos dağında oturan tanrıları adına düzenledikleri yarışmalar olimpiyatların temelini oluşturmuştur.

*Felsefede Aristo, Eflatun, edebiyatta Homeros (İlyada ve Odisse), tarihte, Tukitides önemli bilim adamlarıdır.

*Alfabe ve takvime katkıda bulunmuşlardır.

*Atina’da sınıf farklılıklarından doğan huzursuzlukları gidermek amacıyla yapılan Dragon, Solon ve Klistenes kanunları Atina’yı “

Demokrasinin beşiği” yapmıştır.



HELLEN MEDENİYETİ:



*Makedonyalı İskender, İyonya şehir devletlerini Pers istilasından kurtarmak için M.Ö. 334 yılında Doğu (Asya) seferine çıkar.



Seferine Sonuçları:

*Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır ele geçirilerek Perslere son verilmiştir.

*Doğu ve batı kültürünün karışmasıyla “Helenizm” doğmuştur.

*Doğu – Batı ticareti ve kültürel etkileşimi artmıştır.

*Önemli kültür ve ticaret merkezleri kurulmuştur. (İskenderiye, İskenderun)

*Doğu’nun dini anlayışından etkilenilmiştir. (rahip-kral)

*Helenizm medeniyetinin doğmasında Yunan, Anadolu, İran, Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerinin etkisi olmuştur.

*Helenizm, Roma ve İslam medeniyetini etkilemiştir.

*İskender’in ölümünden sonra ülke Makedonya, Asya ve Mısır krallıkları olmak üzere üçe ayrılmıştır.

*Asya Krallığı’nın egemen olduğu Anadolu’da aynı zamanla yeni krallıklar ortaya çıktı. (Biitanya, Bergama, Kapadokya ve Pontus krallıkları.)

*Bergama’daki Zeus Tapınağı ve Asklepion Sağlık Merkezi önemli gelişmelerdendir.



ROMA MEDENİYETİ:

*Roma’da; krallık, cumhuriyet ve imparatorluk devirleri görülür.

*Sınıf farklılıkları vardır. Patriciler (Asiller), Plepler (vatandaş), Köleler.

*Günümüz Avrupa hukukunun temelini 12 Levha Kanunları oluşturur.

*Latin alfabesi ve Miladi Takvim’e son şeklini vermişlerdir.

*Lejyon denilen paralı, disiplinli orduları vardır.

*Önceleri tarım yaygın iken, Akdeniz havzasını ele geçirmeleri ile ticaret gelişmiştir. Kartaca ile yaklaşık yüzyıl süren Pön Savaşları yapılmıştır.

*Çok tanrılı inanç vardır.

*MS. 313’te Milano Fermanı ile Hıristiyanlık serbest bırakılmıştır.

*Çiçero (Hitabet), Tilus, Takitus (Tarih) önemli ilmi şahsiyetlerdir.

*İstanbul’da; Ayasofya, Bozdoğan Kemeri, Yerebatan Sarayı, Çemberlitaş, Ankara’da Agustus Tapınağı, Roma Hamamı, Antalya’da; Aspendos Tiyatrosu, Niğde’de Roma Havuzu gibi eserler bırakmışlar, mimaride çok gelişmişlerdir.

*395’te Kavimler göçü sonucu Doğu – Batı diye ikiye ayrılmışlardır.

*476’da Batı Roma, 1453’te Doğu Roma yıkılmıştır.

konular için saol:)