Matematik terimler sözlüğü 3

MATEMATİK TERİMLER SÖZLÜĞÜ (3)

1-Elemanı olmayan kümeye BOŞ KÜME denir.
2-Eleman sayıları eşit olan kümelere DENK KÜMELER denir.
3-Aynı elemanlardan oluşan kümelere EŞİT KÜMELER denir.
4-Ortak elemanları olmayan kümelere AYRIK KÜMELER denir.
5-Bir kümenin elemanlarından oluşan diğer kümeye o kümenin ALT KÜMESİ denir.
6-İki veya daha fazla kümenin elemanlarından oluşan kümeye BİRLEŞİM KÜMESİ denir.
7- İki veya daha fazla kümenin ortak elemanlarından oluşan kümeye KESİŞİM KÜMESİ denir.
8-Birden (1) başlayarak sonsuza kadar devam eden sayılara SAYMA SAYILARI denir.
9-Sayma sayılarına sıfırın (0) katılmasıyla oluşan sayılara DOĞAL SAYILAR denir.
10-Bir sayıyı oluşturan rakamların bulunduğu yerlere BASAMAK denir.
11-Basamaklar sağdan sola doğru üçer üçer gruplara ayrılır.Bu gruplara BÖLÜK denir.
12-Rakamların sayıda bulunduğu basamağa göre aldığı değere BASAMAK DEĞERİ; basamağa bağlı olmadan aldığı değere SAYI DEĞERİ Denir.
13-Kesirler BASİT,BİLEŞİK ve TAMSAYILI olmak üzere üçe ayrılır
14-Kesir sayısında üstteki rakam PAY; alttaki rakam PAYDA dır.
15-Payı paydasından küçük olan kesirlere BASİT KESİR denir.
16-Payı paydasına eşit veya payı paydasından büyük olan kesirlere BİLEŞİK KESİR denir.
17-Bir sayma sayısı ve basit kesir ile birlikte yazılan kesirlere TAM SAYILI KESİR denir.
18-Paydaları eşit olan kesirlerden payı büyük olan kesir daha büyüktür.
19-Payları eşit kesirlerden paydası küçük olan daha büyüktür.
20-Pay ve paydaları eşit değilse önce paydalar eşitlenir daha sonra bakılır payı büyük olan daha büyüktür.
21-Bileşik kesir basit kesirden daha büyüktür.
22-Tam sayılı kesirlerde tam sayısı büyük olan kesir diğerinden büyüktür.
23-Paydası 10,100,1000….. gibi 10 ve 10 un katları olan kesirlere ONDALIK KESİR denir.
24-Bir ondalık kesirde virgülün solundaki basamaklar TAM KISIM; sağındaki basamaklar ONDALIK KISIMdır.
25-Kesirlerde Dört İşlem Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
TOPLAMA:Paydalar eşit ise paylar toplanır payda aynen yazılır.Paydalar eşit değilse paydalar eşitlendikten sonra paylar toplanır pay kısmına yazılır payda aynen yazılır.
ÇIKARMA:Toplama işleminin aynısıdır.Paydalar eşit ise paylar çıkarılır payda aynen yazılır.Paydalar eşit değilse paydalar eşitlendikten sonra paylar çıkarılır pay kısmına yazılır payda aynen yazılır.
ÇARPMA: Paylar pay ile paydalar payda ile çarpılarak bulunan pay pay kısmına bulunan payda payda kısmına yazılır.Payda eşitlemesi yoktur.
BÖLME: Birinci kesir aynen yazılır ikinci kesir ters çevrilir ve birinci kesir ile çarpılır.
26-Ondalıklı kesir toplanır veya çıkarılırken tam kısım tam kısım ile toplanır veya çıkarılır kesir kısım yani ondalıklı kısım ondalıklı kısım ile toplanır veya çıkarılır.
27-Bir bölme işleminde bölünen,bölen,bölüm ve kalan vardır.Bölünen =( Bölen*Bölüm )+ Kalan
28-Bölünebilme Kuralları:
2 ile bölünebilme:Birler basamağı çift ( 0,2,4,6,8 ) olan doğal sayılar 2 ile kalansız bölünebilir.
3 ile bölünebilme:Rakamlarının sayı değerleri toplamı 3 ve 3 ün katı ( 3,6,9,12,15….) olan doğal sayılar 3 ile kalansız bölünebilir.
4 ile bölünebilme:Son iki basamağı ( yani birler ve onlar basamağı) 4 ve 4 ün katı olan ( 4,8,12,16,20…) doğal sayılar 4 ile kalansız bölünür.
5 ile bölünebilme:Birler basamağı 0 ve 5 olan doğal sayılar 5 ile kalansız bölünebilir.
6 ile bölünebilme:2 ve 3 ile bölünebilen doğal sayılar 6 ile kalansız bölünebilir.
9 ile bölünebilme:Rakamlarının sayı değerleri toplamı 9 ve 9 un katı olan (9,18,27,36,45…) doğal sayılar 9 ile kalansız bölünebilir.
10 ile bölünebilme: Birler basamağı sıfır ( 0 ) olan doğal sayılar 10 ile kalansız bölünebilir.
25 ile bölünebilme: Son iki basamağı 00 veya 25 ve katları ( 25,50,75 )olan doğal sayılar25 ile kalansız bölünebilir.
29-Bir ondalık kesri 10 a bölerken virgül bir basamak sola;100 e bölerken virgül iki basamak sola;1000 e bölerken virgül üç basamak sola kaydırılır.Gerekirse eksik basamaklar yerine sıfır konur.
30-Problem çözerken geçen ifadelerden katı (ÇARPMA);fazlası (TOPLAMA); eksik (ÇIKARMA) işlemi anlamına gelir.
31- Ardışık doğal sayılar birer birer artar,ardışık tek veya çift doğal sayılar ikişer ikişer artar.
32- Hareket Problemlerinde Kullanılabilecek Formüller:
Yol = Hız*Zaman ( Yol eşittir Hız çarpı Zaman )
Hız = Yol / Zaman ( Hız eşittir Yol bölü Zaman )
Zaman = Yol / Hız ( Zaman eşittir Yol bölü Hız )
Ortalama Hız = Toplam Yol / Toplam Zaman ( Ortalama Hız eşittir Toplam Yol bölü Toplam Zaman )
33- Karışımın Fiyatı = Karışıma Verilen Para / Karışımın Miktarı
34- Aritmetik Ortalama = Sayıların Toplamı / Sayıların Adedi
35- Bütünü bulmak için verilen sayıyı kesrin payındaki sayıya böler ve bulduğumuz sayıyı kesrin paydasındaki sayıyla çarparız.
36- Uzunluk Ölçüler:
Temel Birim: Metredir.Sembolü ( m )
Katları: Kilometre ( km ) ; Hektometre ( hm ) ; dekametre ( dam )
Askatları: Desimetre ( dm ) ; Santimetre ( cm ) ; Milimetre ( mm )
37- Uzunluk ölçüleri 10 ar 10 ar büyür ve 10 ar 10 ar küçülür.
38- 1 km = 10 dam = 100 hm = 1000 m
1 m = 10 dm = 100 cm = 1000 mm
39- Ağırlık ( Kütle ) Ölçüleri:
Temel Birim Gramdır.Sembolü ( g )
Katları: Kilogram ( kg ) ; Hektogram ( hg ) ; Dekagram ( dag )
Askatları: Desigram ( dg ) ; Santigram ( cg ) ; Miligram ( mg )
40-1 Kental = 100 kg ve 1 Ton = 1000 Kg dir.
41-Kütle ölçüleri 10 ar 10 ar büyür ve 10 ar 10 ar küçülür.
42- BRÜT KÜTLE: Bir maddenin kabı ile birlikte olan kütlesidir.
BRÜT KÜTLE:Net Kütle + Dara
43- DARA: bir maddenin bulunduğu kabın kütlesidir.
DARA: Brüt Kütle – Net Kütle
44- NET KÜTLE: Brüt kütleden daranın çıkarılmasıyla bulunan kütledir.
NET KÜTLE: Brüt Kütle – Dara
45- Sıvı Ölçüleri:
Temel Birim Litredir.Sembolü ( l )
1 Litre = 1 dm3 ( Bir desimetre küp yani dm üzeri 3 )
Katları: Kilolitre ( kl ) ; Hektolitre ( hl ) ; Dekalitre ( dal )
Askatları: Desilitre ( dl ) ; Santilitre ( cl ) ; Mililitre ( ml )
46- Sıvı ölçüleri 10 ar 10 ar büyür ve 10 ar 10 ar küçülür.
47- Hacim Ölçüleri:
Temel Birim Metreküptür.Sembolü m3 ( yani m üzeri 3 )
Katları: Kilometreküp ( km3 ) ; Hektometreküp ( hm3 ) ; Dekametreküp ( dam3 )
Askatları: Desimetreküp ( dm3 ) ; Santimetreküp ( cm3 ) ; Mililitre küp ( mm3 )
48- Hacim ölçüleri 1000 er 1000 er büyür ve 1000 er 1000 er küçülür.
49-Dört tür grafik vardır: Şekil,Sütun,Çizgi ve Daire grafikleri.
50- Açı çeşitleri şunlardır: Dar, Dik, Geniş, Doğru ve Tam Açı
Dar Açı: 90 dereceden küçük açı.
Dik Açı: 90 derece olan açı.
Geniş Açı: 90 dereceden büyük 180 dereceden küçük olan açı.
Doğru Açı: 180 derece olan açı
Tam Açı: 360 derece olan açı.
51- Bir üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir.
52- Üçgen Çeşitleri:
Kenarlarına Göre Üçgenler: Çeşitkenar, İkizkenar, Eşkenar
Açılarına Göre Üçgenler: Dar açılı üçgen, Dik açılı üçgen ve Geniş açılı üçgen
53- ÇEŞİTKENAR ÜÇGEN: Kenarları farklı uzunlukta olan üçgendir.
İKİZKENAR ÜÇGEN: İki kenarının uzunluğu eşit olan üçgendir.
EŞKENAR ÜÇGEN: Üç kenarının da uzunluğu eşit olan üçgendir.
54- DAR AÇILI ÜÇGEN: Üç açısı da dar açı olan üçgen.
DİK AÇILI ÜÇGEN: Bir açısı dik olan üçgen.
GENİŞ AÇILI ÜÇGEN: Bir açısı geniş açı olan üçgen.
55-Bir üçgende yalnızca bir açı 90 derece olabilir.
56- Üçgenin çevresi üç kenarının uzunlukları toplamına eşittir.
Üçgenin Çevresi = Ç = a + b + c
57-Üçgenin alanı bir kenar uzunluğu ile bu kenara ait yükseklik uzunluğunun çarpımının yarısına eşittir.
58- Dik üçgenin alanı = ( Taban * Yükseklik ) / 2
59- Dörtgen çeşitleri şunlardır: Kare, Dikdörtgen, Paralel kenar, Yamuk ve Eşkenar Dörtgen
60- Karenin Çevresi dört kenarının toplamına ya da bir kenarının uzunluğunun 4 ile çarpımına eşittir.
Ç = a + a + a + a Karenin Alanı bir kenarının uzunluğunun kendisi ile çarpımına eşittir.
A = a * a61- Dikdörtgenin çevresi kısa ve uzun kenarlarının toplamına eşittir.
Dikdörtgenin Çevresi = 2 * ( a + b )
Dikdörtgenin alanı kısa ve uzun kenarlarının çarpımına eşittir.
Dikdörtgenin Alanı = a * b
62- Paralel kenarın çevresi dikdörtgenin ki ile aynıdır yani kısa ve uzun kenarlarının toplamına eşittir.
Paralel kenarın Çevresi = 2 * ( a + b )
Paralel kenarın alanı bir kenarı ile bu kenara ait yüksekliğin çarpımına eşittir.
63- Eşkenar dörtgenin çevresi de aynı karenin ki gibidir yani bir kenarının uzunluğunun 4 ile çarpımına eşittir.
64- Yamuğun çevresi dikdörtgen ve paralel kenar gibidir yani dört kenarının uzunluğunun toplamına eşittir.
65- Düzlem üzerindeki sabit bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan noktalar kümesine ÇEMBER denir.
66- Çemberin farklı iki noktasını birleştiren doğru parçasına KİRİŞ denir.
67- Merkezden geçen kirişe ÇAP denir.
68- Çapın yarısına YARIÇAP denir.
69- Çemberi bir noktadan kesen doğruya TEĞET denir.
70-Çembere ait iki nokta arsında kalan çember parçasına YAY denir.
71- Tüm Çember 360 derecelik bir Yay ; Yarım Çember 180 derecelik bir Yay ; Çeyrek Çember 90 derecelik bir Yaydır.
72- Çember ile iç bölgesinin birleşmesiyle DAİRE oluşur.
73- Çemberin Uzunluğu = Ç = 2 * p * r
74- Dairenin Alanı = A = p * r * r
75- Geometrik cisimler şunlardır : Küp, Prizma, Silindir, Küre, Koni, Piramittir.