Osmanlı devleti bölüm 1

XVII. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ (DURAKLAMA DÖNEMİ)

SİYASÎ OLAYLAR

XVI. yüzyılın sonlarında, Sokullu Mehmet Paşa'nın ölümünden sonra Osmanlıların hızlı gelişmesi durmuştur. XVII. yüzyıl boyunca İran, Avusturya ve Lehistan'la savaşlar olmuştur. Os¬manlılar bu savaşların bir kısmında başarılı olur¬ken, bazılarında da yenilmişlerdir.

Savaşların sonunda yapılan antlaşmalardan da önemli bir kazanç veya kayıpları yoktur.

XVII. yüzyılın sonunda yapılan II. Viyana kuşatması ve sonrası savaşları ise Osmanlılarda gerilemeyi başlatmıştır.



Osmanlı - İran ilişkileri

Bu dönemde İran'da meydana gelen taht kav¬galarından Osmanlı Devleti'nin yararlanma düşün¬cesi, bu iki devleti bir kaç kez karşı karşıya getir¬miştir: Çeşitli Antlaşmalar imzalanmıştır.

Ferhat Paşa Antlaşması (1590)

Şah Tahmasb'ın ölümü üzerine meydana ge¬len iç karışıklıklardan dolayı Osmanlı Devleti bu ül¬keye savaş açmış ve Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan'ı ele geçirmiştir. Yapılan antlaşma ile de bu toprakları ülkesine katmıştır.

NOT: Osmanlı Devleti'nin duraklama döne¬minde en fazla toprak kazandığı antlaşmadır. Doğuda en geniş sınırlara kavuşmuştur.



Nasuh Paşa Antlaşması (1611)

Osmanlı Devleti'nin iç karışıklığından yararlan¬mak isteyen İran savaş açarak Ferhat Paşa Antlaşması ile yitirdiği toprakları geri almıştır.

Osmanlılara yılda 200 yük ipek vermeyi kabul etti.

NOT: Osmanlılar doğuda ilk toprak kaybetmişlerdir.



Serav Antlaşması (1618)

İran’ın vergilerini ödememesi üzerine savaş açıldı. İranlılar Nasuh Paşa antlaşması koşullarına uyacaklarına söz verdiler.

Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639)

İran'ın Bağdat'ı işgal etmesi sonucunda savaş başlamıştır. Savaşı Osmanlı Devleti kazanmıştır .

Bu antlaşmaya göre Azerbaycan, Revan İran'a, Bağdat Osmanlı Devletine bırakılmıştır.

NOT: Bu antlaşma ile günümüzdeki Türk-İran sınırı büyük ölçüde çizildi.



OSMANLI-LEHİSTAN SAVAŞLARI

(1620-1676)



Hotin Antlaşması (1621)

Lehistan'ın Erdel, Boğdan ve Eflak Beyliklerinin iç işlerine karışması üzerine II. Osman Lehistan üzerine sefere çıkar ancak kesin bir başarı sağlayamaz. Hotin Antlaşması imzalanır.

NOT: Genç Osman bu savaşta yeniçeri ocağının bozulduğunu görür, bu ocağı kaldır¬mak ister. Ancak Yeniçeriler tarafından öldürülür.



Bucaş Antlaşması (1676)

Lehistan'ın Ukrayna kazaklarına saldırması ve Kazakların Osmanlı Devletinden yardım istemesi sonucunda IV. Mehmet Lehistan Seferine çıkar.

Lehleri yenerek Podolya, Galiçya'yı ele geçirir. Lehlerin Barış istemesi sonucunda Bucaş Antlaşması imzalanır ve Podolya toprakları Osmanlı Devletine bırakılır.

NOT: Osmanlı Devleti'nin toprak kazandığı son antlaşmadır. Batıda en geniş sınırlara kavuşmuştur.



OSMANLI - AVUSTURYA SAVAŞLARI

(1593-1669)



Zitvatoruk Antlaşması (1606)

Avusturya'nın Osmanlı topraklarına saldırması, Eflak, Boğdan, Erdel Beyliklerinin ayak¬lanarak Avusturya tarafına geçmesi ile III. Mehmet

sefere çıkar. Eğri Kalesi'ni ele geçirir ve Haçova savaşını kazanır. Sonuçta Zitvatoruk Antlaşması imzalanır. Bu antlaşmaya göre : Kanije, Eğri, Estergon kaleleri Osmanlı Devleti'ne verilir.

Osmanlı padişahı ile Avusturya hükümdarı birbirine protokol bakımından eşit sayılacaktı.

NOT: Osmanlı Devleti, 1533 İstanbul Antlaşmasıyla Avusturya üzerinde elde ettiği üstünlüğü kaybetmiştir.